Aanbod van het practoraat: Inclusief onderwijskundig leiderschap
Mbo-scholen zijn wettelijk verplicht om aandacht te besteden aan acceptatie van etnische, religieuze, seksuele en genderdiversiteit. Deze eis is door de minister gericht aan het burgerschapsonderwijs. Maar om verschillen te leren accepteren is een integrale aanpak nodig en moet de hele school een rolmodel zijn.
Het thema is nooit alleen onderwerp in burgerschapslessen. Het moet ook onderdeel zijn van visie en beleid welke doorwerkt in de praktijk. Dat laatste punt is een uitdaging.
Opdracht van het practoraat is om scholen te helpen inclusiever te worden. Het practoraat doet onderzoek naar belemmeringen en kansen voor een inclusief mbo om tot gerichte adviezen en professionaliseringstrajecten te komen. De ontwikkelde activiteiten richten zich vooral op het professionaliseren van docenten, management en bestuur.
Deze keuze is gemaakt omdat uit onderzoek naar organisatieverandering blijkt dat veranderen een drieledig proces is.
- Eerst moeten (onderwijskundige) leiders overtuigd worden van de noodzaak van verbetering en doordrongen raken. Daarvoor is ontwikkeld:
– Lezing ‘Verschillen Waarderen’; deze lezing is intussen door meer dan 2.000 onderwijsprofessionals gevolgd.
– Daarnaast is een boekje met dezelfde titel uitgegeven waarin de lezing wordt aangevuld met ervaringen en mooie voorbeelden uit de praktijk.
– Workshop ‘Van diversiteit naar Inclusie’. De workshop werkt aan gemeenschappelijke taal, beelden en visie. Gebaseerd op het boekje Verschillen Waarderen wordt samen met de betreffende school een workshop ontwikkeld aan de hand van de leerbehoefte.
Kijk hier voor een voorbeeld van een concept voor een workshop ‘Van diversiteit naar inclusie’. - De tweede fase van het veranderproces houdt in dat mensen een plan maken en dingen uitproberen (zie punt 3. Workshop ‘Van Dialoog naar Diapraxis’).
Met art-based werkvormen worden de deelnemers uitgenodigd om interventies te ontwikkelen die passen binnen de eigen context. De workshop wordt aan de hand van de leerbehoefte met betreffende school ontwikkeld. Kijk hier voor een voorbeeld van een concept voor een workshop ‘Van dialoog naar diapraxis’. - De derde fase is dat werkende innovaties geïntegreerd worden in de routine.[1]
– Train de trainer: practor werkt samen met onderwijsprofessionals van de verschillende scholen van de federatie uit hoe zij de in fase een en twee ingezette verandering op hun school kunnen implementeren en verduurzamen.
Uit onderzoek over het bevorderen van inclusie blijkt dat projecten praktisch en handelingsgericht moeten zijn. Ze zijn inspirerend, realistisch en soms wat speels. Het bevorderen van inclusie is een complexe aangelegenheid, dus voorzichtigheid en geduld is noodzakelijk.[2]
De lezing ‘Verschillen waarderen’ is vanaf 2018 tot 2020 door meer dan 2.000 onderwijsprofessionals bijgewoond en het bijhorende boekje had een oplage 1.000 stuks en is bovendien tientallen keren gratis gedownload. Onderwijsprofessionals geven aan dat ze onderdelen uit het boekje gebruiken bij jaaropeningen, professionaliseringsdagen en teambijeenkomsten. In vervolg zijn de workshops bij verschillende leiderschapstrajecten bijgewoond door gemiddeld deelnemersaantal van 15. Voor het train de trainer traject hebben zich voor aankomend schooljaar 12 mensen aangemeld van 7 ROC’s.
—————————-
[1] Dankmeier, P. (2017). De wetenschap over respectvol omgaan met seksuele diversiteit op scholen. EduDivers.
[2] Houten, D. V. (2009). Werken aan inclusie. Journal of Social Intervention: Theory and Practice, 17(3), 45-56.